Στα 200 π.X. - Κ. Π. Καβάφης

ΣΤΑ 200 Π. Χ

«Aλέξανδρος Φιλίππου και οι Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων—»

Μπορούμε κάλλιστα να φαντασθούμε
πως θ’ αδιαφόρησαν παντάπασι στην Σπάρτη
για την επιγραφήν αυτή. «Πλην Λακεδαιμονίων»,
μα φυσικά. Δεν ήσαν οι Σπαρτιάται
για να τους οδηγούν και για να τους προστάζουν
σαν πολυτίμους υπηρέτας. Άλλωστε
μια πανελλήνια εκστρατεία χωρίς
Σπαρτιάτη βασιλέα γι’ αρχηγό
δεν θα τους φαίνονταν πολλής περιωπής.
A βεβαιότατα «πλην Λακεδαιμονίων».

Είναι κι αυτή μια στάσις. Νοιώθεται.

Έτσι, πλην Λακεδαιμονίων στον Γρανικό·
και στην Ισσό μετά· και στην τελειωτική
την μάχη, όπου εσαρώθη ο φοβερός στρατός
που στ’ Άρβηλα συγκέντρωσαν οι Πέρσαι:
που απ’ τ’ Άρβηλα ξεκίνησε για νίκην, κ’ εσαρώθη.

Κι απ’ την θαυμάσια πανελλήνιαν εκστρατεία,
την νικηφόρα, την περίλαμπρη,
την περιλάλητη, την δοξασμένη
ως άλλη δεν δοξάσθηκε καμιά,
την απαράμιλλη: βγήκαμ’ εμείς·
ελληνικός καινούριος κόσμος, μέγας.

Εμείς· οι Aλεξανδρείς, οι Aντιοχείς,
οι Σελευκείς, κ’ οι πολυάριθμοι
επίλοιποι Έλληνες Aιγύπτου και Συρίας,
κ’ οι εν Μηδία, κ’ οι εν Περσίδι, κι όσοι άλλοι.
Με τες εκτεταμένες επικράτειες,
με την ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών.
Και την Κοινήν Ελληνική Λαλιά
ώς μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ώς τους Ινδούς.

Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα!

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

IN THE YEAR 200 B.C.

“Alexander, son of Philip, and the Greeks except the Lacedaimonians...”

We can very well imagine
how completely indifferent the Spartans would have been
to this inscription. “Except the Lacedaimonians”—
naturally. The Spartans
weren’t to be led and ordered around
like precious servants. Besides,
a pan-Hellenic expedition without
a Spartan king in command
was not to be taken very seriously.
Of course, then, “except the Lacedaimonians.”

That’s certainly one point of view. Quite understandable.

So, “except the Lacedaimonians” at Granikos,
then at Issus, then in the decisive battle
where the terrible army
the Persians mustered at Arbela was wiped out:
it set out for victory from Arbela, and was wiped out.

And from this marvelous pan-Hellenic expedition,
triumphant, brilliant in every way,
celebrated on all sides, glorified
as no other has ever been glorified,
incomparable, we emerged:
the great new Hellenic world.

We the Alexandrians, the Antiochians,
the Selefkians, and the countless
other Greeks of Egypt and Syria,
and those in Media, and Persia, and all the rest:
with our far-flung supremacy,
our flexible policy of judicious integration,
and our Common Greek Language
which we carried as far as Bactria, as far as the Indians.

Talk about Lacedaimonians after that!

Constantine P. Cavafy
(Translated by Edmund Keeley/Philip Sherrard)